یکشنبه، تیر ۲۰، ۱۳۹۵

آزمایش خون و عوارض فینگولیمد



خیلی وقت بود که می‌خواستم راجع به نتیجه آزمایش خون در بیماری ام‌اس بنویسم و این‌که چه بخشی از آزمایش خون و چطور تحلیل می‌شود.
دو دوره در بیماری من، نورولوژیست محترم، از آزمایش خون استفاده کرد. یک بار بعد از تشخیص اولیه بیماری که با ام آر آی مشخص شد و اولین دوره بستری در بیمارستان طی شد؛ دکتر یک آزمایش خون داد که کلاً سطح ایمنی بدن را می‌سنجید. قبل از آن و بعدازآن هم من هیچ‌وقت چنین آزمایشی نداده بودم و بعد متوجه شدم برای تائید نهایی تشخیص و افتراق ام‌اس با دیگر بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس است. [آن زمان آزمایش خیلی گرانی بود و زمان آماده شدن نتیجه هم حدود دو هفته‌ای طول کشید].
یک بار دیگر بعد از بستری شدنِ دوباره در بیمارستان و برای عوض کردن دارو، آزمایش خون تجویز شد. این بار دکتر دو جور آزمایش نوشت، یک آزمایش برای تشخیص این‌که آنتی‌بادی آبله‌مرغان تو خون من هست یا نه، که راجع به این قبل مفصل نوشته‌ام؛ و یکی دیگر که خودش شامل سه بخش است. برای شمارش گلبول‌های خون یا به‌اصطلاح آزمایش C.B.C. و ALT، AST که این دوتای آخری مربوط به آنزیم‌های کبدی در خون است.
*** مهم: هر چیز راجع به آزمایش و نحوه تفسیر و نرخ داده‌های آزمایشگاهی آن می‌نویسم، غیرتخصصی و در حد یک بیمار فضول-کنجکاو است که همه صفحه‌های قابل‌فهم اینترنت را راجع به نتایج می‌گردد و از پزشکانی که جواب سؤال‌هایش را می‌دهند می‌پرسد و یافته‌ها را اصلاح می‌کند، نه بیشتر.
 یک توضیح دیگر هم قبلش اضافه کنم آخری یعنی آزمایش‌های C.B.C، ALT و AST بعد از تجویز فینگولیمد به‌طور مرتب و هر 3-4 ماه یک تا دو بار تکرار می‌شد؛ دو تای آخر یعنی آنزیم‌های کبدی را می‌فهمیدم. چون از عوارض داروی فینگولیمد، تأثیر بر آنزیم‌های کبدی است. دکتر چک می‌کند که چیزی از زیردستش نگذرد. ولی از C.B.C دقیق سر درنمی‌آوردم و برایم جالب شد که ببینم چی سنجیده می‌شود. چند باری به دکتر گیر دادم و قسمت‌های مختلفش را با چیزهایی که پیداکرده بودم پرسیدم تا بالاخره راضی شد و با شوخی و خوشمزگی برایم توضیح داد.
 آزمایش C.B.C (Cell Blood Count) مربوط به شمارش و اندازه‌گیری تمام مقادیر قابل‌محاسبه خون است. اندازه، حجم و تعداد سلول‌های مختلف خون که شامل 14-15 مقدار است و میزان هرکدام از این‌ها نشان‌دهنده وضعیت بدن، کمبود یا بیش‌بود چیزی در بدن و به‌تبع آن علامت بیماری یا نارسایی است.
برای دکتر بررسی اختلال گلبول‌های خون به‌خصوص گلبول‌های سفید در خون مهم است، چون چنین اختلالی از عوارض فینگولیمد است.
در آزمایش‌های من بین همه مقادیر C.B.C، W.B.C رنج‌های متفاوتی داشته است.
آزمایش W.B.C (white Blood Count) تعداد گلبول‌های سفید در خون است و وظیفه آن‌ها دفاع از بدن در برابر انواع میکروب‌ها و سایر عوامل خارجی و مزاحم است. شامل 5 نوع نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل و بازوفیل است. در برگه‌های جواب آزمایش تعداد این پنج مدل را زیر عنوان differential می‌نویسند.
باز این‌که کار هرکدام از این‌ها دقیق چیست و چطور عمل می‌کنند، مفصل و خارج از این بحث است. فقط اینکه مقدار گلبول‌های سفید برای هر فرد بزرگ‌سال بین 4 تا 11 هزار در هر میکرو لیتر (1000/ul) است. کمتر از 4-5 هزار بودن تعداد گلبول‌های سفید می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشد، مثل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، سرطان خون یا معالجه هر سرطانی تحت پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، پرکاری تیروئید، عفونت‌های ویروسی، واکنش‌های شدید آلرژیک، بیماری‌های مادرزادی، ایدز، نارسایی کبد و طحال، کمبود ویتامین، و بالاخره بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس و ام‌اس.
اتفاقی که می‌افتد، بدن در مقابل بیماری‌ها و آلودگی‌ها بسیار ضعیف است و هر چیز کوچکی می‌تواند فرد را مبتلا به انواع مختلف بیماری کند. مثلاً یک زخم کوچک پوستی به‌سادگی خوب نمی‌شود و اگر در معرض آلودگی محیطی باشد، به‌سادگی چرک می‌کند. یا هوا و آب آلوده خیلی راحت بدن را به انواع بیماری‌ها مبتلا می‌کند. همچنین هر گرمی و سردی هوا و زکامی، می‌تواند به یک سرماخوردگی سخت و طولانی منجر بشود. خلاصه که مراقبت از بدن در این دوران خیلی باید دقیق و با سختگیری باشد و تا آنجایی که می‌شود فرد باید از آلودگی‌ها و بیماری‌ها دوری کند. و حواسش به جبران ویتامین‌های سازنده و مفید برای بدن باشد.
تعداد لنفوسیت‌ها معمولاً باید بین 20 تا 40 درصد مقدار گلبول سفید را تشکیل بدهد. ولی خب اشکال اینجاست که هر چه تعداد گلبول‌ها کمتر بشود، معمولاً لنفوسیت‌ها هم کمتر می‌شوند و این مشکل ایمنی بدن را خیلی شدید می‌کند.
چند تا نمونه آزمایش را می‌گذارم اینجا تا عوارض فینگولی و روند بیماری روی برگه آزمایش مشخص بشود.
نمونه آزمایش یک فرد سالم (مرد):
W.B.C: 9.03 (1000)
Lymphocyte: 38%- 3.43 (1000)
آزمایش من زمان اولین تشخیص بیماری:
W.B.C: 9.1 (1000)
Lymphocyte: 26%- 2.36 (1000)
زمان شروع تغییر دارو به فینگولیمد، 5 سال بعد از بیماری:
[چقدر دوست دارم یک انیمیشن کارتونی از کارهایی که ام­اس احمق در بدن انجام می‌دهد، ساخته می‌شد]
W.B.C: 5.4 (1000)
Lymphocyte: 27%- 1.45 (1000)
چهار ماه بعد:
W.B.C: 4.17 (1000)
Lymphocyte: 12%- 0.50 (1000)
به همین ترتیب لنفوسیت‌ها همیشه زیر 550 تا با نوسانات اندک تا به 2-3 ماه قبل که نوسان بیشتر شد:
W.B.C: 3.72 (1000)
Lymphocyte: 10.2%- 0.37 (1000)
اینجا دیگر دکتر اولتیماتوم داد که اگر لنفوسیت‌ها کمتر از 300-350 تا بشود، تصمیم دیگری می‌گیریم. به نظر بدن فعلاً به اتمامِ‌حجت جواب داده است.
W.B.C: 5.01 (1000)
Lymphocyte: 8%- 0.40 (1000)