بازی در زمین حریف

یکی از بحث های مهم این روزها اعضای کابینه و پیش از هر چیزی زن بودن سه نفر از افراد معرفی شده است.
بحث های بسیار متفاوت در نظریه های مختلف هم در این زمینه بیان شده است.
کسانی که با اشاره به اتفاقات این دو ماه و نامشروع بودن دولت، چنین عملکردی را هم بی ارزش می خوانند.
کسانی که کمی جدای از این قضیه به تحلیل و پرداختن به شخصیت این سه زن رسیده اند و کارنامه آنها را در عملکردهای اجرایی در گذشته و با رویکرد محقق شدن خواسته های زنان بررسی می کنند.
و نیز عده ای دیگری که خودشان شامل دو گروه متفاوت می باشند گروه حامی دولت دهم و گروه منتقد. اما هر دو گروه با دلایل باز هم متفاوت چنین انتخابی را در زمینه احقاق حقوق زنان موثر و رو به جلو می خوانند.

به نظر من قضاوت کردن در چنین شرایطی نه کار ساده و نه چندان دقیقی خواهد بود. اما می خواهم شبیه خیلی وقتهای دیگر چندین مورد را همزمان در نظر بگیرم تا شاید با فکر کردن راجع به آنها بشود دید وسیع تر و کلی تری نسبت به حالا به دست آورد.

بخشندگی به زنان در دولت نهم
از کارهای ابتدایی دولت نهم (فروردین 85)، صادر کردن اجازه به زنان برای ورود به استادیوم های فوتبال بود. گرچه خیلی زود و به دستور رهبری و با نارضایتی مراجعی از جمله مصباح یزدی مجبور شد فرمانش را لغو کند، اما در هر حال اجازه ورود زنان به ورزشگاهها اولین بار بود که توسط رئیس جمهوری صادر می شد.
اولین دستور در مورد زنان با توجه ویژه به نوع خواسته های کنشگران حقوق زنان.
این تصمیم گرچه مثل خیلی از تصمیمات دولت نهم شتابزده بود، اما با نگاه ویژه به جنبش زنانی که در سال 85 هنوز خیلی فاصله داشت با بدنه وسیعی از اجتماع و کمتر شناخته شده بود، نشان می داد که رئیس دولت هوشمندی مخصوص خودش را به کار می گیرد در جلب حمایت گروههای مختلف اجتماعی که به نظرش در آن زمان بی خطر می آمدند.
اما خوب تصمیمات بعدی به تدریج نشان داد که روشش مانند بقیه کارهایش نه چندان کارآمد و نه چندان با توجه و احترام به خواست متقابل است.

فشارهای دولت نهم به زنان
روز 22 خرداد همان سال 85 اجتماع زنان در میدان هفت تیر، با نیروهای پلیس زن برای اولین بار به خشونت کشیده شد و بیش از 70 نفر دستگیر شدند.

و بعد از آن هم به تدریج طرحهای مختلف دیگری که زنان جامعه را ناراضی و کنشگران زن را به واکنش واداشت:

لایحه حمایت از خانواده
بومی گزینی جنسیتی
طرح امنیت اجتماعی
بستن تنها مجله اختصاصی زنان بعد از چندین سال فعالیت
فشار مطبوعاتی بر خبرنگاران حوزه زنان
فشار قضایی بر فعالان حقوق زنان در دادگاههای مختلف و با طرح دعاوی غیر مربوط
به زندان افکندن عالیه اقدام دوست برای مدت طولانی به عنوان اولین زندانی حقوق زنان
و فیلتر کردن چندین ده باره سایت های فعالان حقوق زنان

ویژگی شخصیتی یا استراتژی؟
اما با وجود این همچنان واکنش شخص رئیس دولت در شرایط مختلف بیشتر از آن که نشان از عدم پذیرش زنان به عنوان نیمی از جمعیت ایران و تحمل و تحقق خواسته های آنان باشد، نشانگر نوع مدیریت و شخصیت انتقاد ناپذیر و خود محور او که البته و طبیعتن با تربیت و رشد در جامعه و محیط مردسالارانه همراه بوده، داشته است.

نمونه های آن یک جمله از احمدی نژاد درجواب به محبوبه حسین زاده، خبرنگار، راجع به چند همسری است که گفته شده بود، برای مردان ایرانی یک زن هم زیادی است چه برسد به ... .

و نیز ادبیات حمایت گونه او از مشاوران زنی که در کابینه اش وجود داشت که اگر یک مرد هم باشد، همان مشاور او است.

با همه اینها به نظر من می رسد که رئیس دولت نهم، همچنان بسیار سعی کرده و می کند که حمایت خودش را از زنان اعلام کند، حالا چرایی این کار چیز مجزایی است، که شاید در یک نوشته دیگر راجع بهش بنویسم، اما در هر حال این حمایت از نوع ویژه احمدی نژادی است.

به عنوان نمونه نامه او به شاهرودی در مورد بررسی دلایل مرگ ندا آقاسلطان، در حالی که در مورد هیچ کدام دیگر از کشته شدگان خرداد و تیر 88 حتی پسر روح الامینی واکنشی نشان نداد.

تعارض وزرای زن
و نیز آخرین روش، معرفی سه وزیر زن برای اولین بار در تاریخ سی ساله جمهوری اسلامی و باز در حالی است که در تمام دوران پیش از انتخابات نه در هیچ کدام از برنامه های زنان شرکت کرد و نه حتی مشاورانش حاضر به گفتگو با فعالان زنان شدند.
به نظر می آید با بی محلی به زنان و خواسته هایشان، تحت فشار قراردادن آنها و در عین حال بعد از اتفاقات این دو ماه، با انجام یک روش موثر برای امکان پیشرفت و انجام خواسته های زنان، می خواهد قوی ترین و به نظر من گسترده ترین گروه اجتماعی را در تعارضی قرار بدهد که بین مشروعیت دولت او و نیز خواسته های زنانه مجبور به انتخاب یکی بشوند تا یا با ترک خواسته هایشان دست کم در این دوره، بتواند آنها را تحت فشار قرار بدهد و تمام تلاشهای زنانه آنان را تا به این مدت امنیتی جلوه بدهد، و یا با استقبال از روش او، از تایید دولتش توسط آنها برخوردار بشود. که البته رفتار این مدت و کیفرخواست نوشته شده عواملش در جریان دادگاه بازداشت شدگان حوادث بعد از انتخابات نشان می دهد که او حالت اول را بیشتر محتمل می داند.
اما موضوع مهمی که شاید خیلی از ما در مورد خواسته های زنانه مان ممکن فراموش بکنیم، هدف محور بودن و نه شخص محور بودن آن است.

خیلی از اتفاقات مهم کشورهای مختلف در مسیر گذار به دموکراسی در زمان دیکتاتوریهای زمانشان شکل گرفته و یا لااقل بسترش فراهم شده است، آن هم درست درحالی که در خیلی از تجربه ها ساختن بستر فرهنگی در زمان استبداد با تناقضات جدی روبرو می شده.

بنابراین این بار هم نباید فراموش کنیم که به جای از بیخ و بن نفی کردن وزرای زن، می شود با انتقاد، سوال، و بررسی موشکافانه این مسیر از معرفی تا پست وزارت زنان هم دام تعارض گونه ای را که برای جنبش زنان پهن کرده شده باز و تبدیل به نفع کنیم و هم در جهت خواسته هایمان موثرترین روش را انتخاب کنیم.

مقاله های مرتبط:
شاه کلید زندان زنان در دست زنان کابینه احمدی نژاد
وزراي زني كه از مردان، مردسالارتراند / فهیمه خضرحیدری
زنان زندانی و کیفرخواستی علیه تاریخ بیداری ایرانیان
زیر پای وزرای زن را خالی نکنیم